MINGGU 7 : JURNAL REFLEKSI

MINGGU 7 : JURNAL REFLEKSI

Salam 1 Malaysia saya ucapkan kepada semua...

Minggu ini, aktiviti pembentangan kumpulan telah pun bermula. Pembentangan tersebut melibatkan sebanyak 2 kumpulan. Tajuk yang telah dibentangkan ialah Keroncong dan juga Kuda Kepang. Semua pembentang bagi tajuk ini kelihatan sudah bersedia. Pada minggu ini entri yang akan saya tulis adalah mengenai kedua-dua tajuk tersebut serta beberapa pandangan peribadi saya terhadap pembentangan oleh kedua-dua buah kumpulan.

KERONCONG

Di awal pembentangan, saudari Syafiqa telah menerangkan beberapa istilah yang berkaitan dengan keroncong. Antaranya ialah:

• Gelang Keroncong
• Nasi Keroncong
• Alat Muzik Keroncong
• Muzik Keroncong
• Keroncong Asli
• Teh Keroncong

i-Sejarah Keroncong

• Ada pendapat-muzik keroncong dibawa oleh orang Portugis.
• Pendapat lain- alat-alat muzik yang berasal dari Barat digunakan dalam muzik keroncong seperti gitar, ukulele, biola, dll.
• Ada sejenis alat muzik yang masih dimainkan di Portugal & Sepanyol dimainkan iaitu 'charanga' (bentuk seakan-akan ukulele)

Gambar 1: charanga

Gambar 2: ukulele

• Kemasukan seni barat pada mulanya tidak diterima. Tetapi lama-kelamaan turut terpengaruh.
• Pengaruh permainan tersebut dapat dimanfaatkan oleh pemuzik-pemuzik dengan membuat penyesuaian permainan alat-alat muzik barat ke dalam permainan gamelan mereka.
• Alat muzik barat yang mempunyai fungsi sama dengan gamelan digunakan untuk memainkan lagu-lagu gamelan.
• Akhirnya, kacukan antara alat muzik barat dengan gamelan ini melahirkan sejenis muzik yang dinamakan 'KERONCONG'.
• Gamelan yang terkenal di sunda / Jawa Barat- Gamelan Degung.

Gambar 3: Gamelan Degung

• Alat-alat gamelan degung:
• - suling
• - peking (saron)
• - bonang
• - Jengglong (kenong)
• - Gong
• - Kendang (gendang)
• - Cempres ( penerus)
• - Kecapi ( alat tambahan)
• - Rebab-(alat tambahan)
• - Gambang-(alat tambahan)

Gambar 4: Suling

Gambar 5: Kecapi

• Dari segi permainan, muzik gamelan degung mempunyai cara yang teratus dan jarang-jarang diubah. Muzik keroncong pula memberi kebebasan kepada pemain-pemain mengubahnya mengikut selera dan kehendak zaman.
• Masing-masing menggunakan counter melody dan improvisasi dalam permainan.

Jadual 1: Perbezaan antara Gamelan & Keroncong

ii- Sejarah Keroncong di Malaysia

• Mula masuk ke Malaysia pada sekitar tahun 1940-an.
• Dibawa masuk oleh masyarakat jawa yang merantau untuk berdagang atau mencari kerja.
• Selain mencari nafkah, mereka juga membawa kesenian mereka.
• Pada mulanya lagu-lagu yang dinyanyikan adalah lagu-lagu dari Indonesia, tetapi lama-kelamaan setelah perang dunia kedua, ada pencipta tempatan yang mencipta lagu keroncong seperti P.Ramlee, Zubir Said, Johan Bahar & ramai lagi.

iii- Alat muzik Keroncong

• Biola
• Flute
• Gitar
• Cuk
• Cak
• Cello
• Double Bass

Gambar 6: Biola

Gambar 7: Flute

Gambar 8: Gitar

Gambar 9: Cuk & Cak

Gambar 9: Cello

Gambar 10: Double Bass

iv- Rentak

KUDA KEPANG

i- Sejarah

• Tarian pahlawan berkuda yang berasal daripada Jawa.
• Nama lain- jaran kepang, kuda lumping Jathilan & ebeg.
• 'jaran'=kuda, 'kepang'=anyaman.
• Dibuat daripada buluh/pandan yang dianyam.
• Papan lapis/kulit lembu.
• Baldu-persembahan peringkat tinggi

ii- Sejarah Perkembangan

• Soedarsono (1983)-sebelum berlakunya perkembangan Islam.
• Dimainkan dalam upacara pemujaan.
• Membersihkan desa daripada gangguan roh-roh jahat, penyakit dan malapetaka.

iii- Alat-alat Muzik

• Gendang Jawa
• Gong
• Jidur
• Kenong Kuda Kepang
• Saron Pekin
• Angklung
• Bonang

Gambar 11: Gendang Jawa

Gambar 12: Gong

Gambar 13: Jidur

Gambar 14: Saron Pekin

Gambar 14: Angklung

iv- Kostum

• Pakaian tradisi Jawa Kuno
• Seluar dijahit dengan batik
• Ketopang atau Tengkolok

Gambar 15: Kostum penari kuda kepang

v- Cara, Fungsi & Bilangan Penari

• Cara= dipersembahkan di tempat terbuka, di atas pentas yang besar. Sebelum tarian bermula, tok bomoh akan membakar kemenyan & membaca jampi untuk memberikan tenaga kepada kuda-kuda.
  
• Menggunakan telur mentah, bunga, rumput, & air untuk persembahan.
• Apabila muzik bergema, penari-penari yang dipimpin oleh "danyang" itu masuk ke gelanggang. Rentak muzik bermula dengan perlahan & agak membosankan.
• Setiap penari akan menunggang & memacu kuda menurut pola yang ditentukan oleh rentak & irama lagu itu.
• Ketika muzik semakin pantas, kuda-kuda akan menderap dengan lebih laju. Kekadang pihak penganjur akan merentang kain licik untuk pemain menitinya.
• Penari melakukan pergerakan aneh & luar biasa.
• Penari menari selama 2 jam sehingga mengalami keadaan bersawai, terpukau dengan kehebatan pergerakan mereka.
• Ketika mabuk, mereka kekadang akan bermimpi menunggang kuda yang benar-benar sambil menari-nari dengan iringan muzik.
• Disebabkan itu, mereka mencuba mengejar muzik itu & dipanggil 'naik syeh'.

• Bilangan Pemain=memerlukan sekurang-kurangnya 25 orang.
• 9=penari, 5=pemain muzik, 2=bomoh pemulih, 9-15=penjaga kawasan.
• Seorang daripada penari bertindak sebagai pemimpin yang dipanggil 'dayang'.
• Bilangan kuda kepang yang digunakan ialah sekurang-kurangnya 9.

• Fungsi=Mulanya biasa seperti 'sepak raga'.
• Sambutan penduduk membuatkan ia berkembang.
• tarian ini dipertunjukkan di majlis-majlis keramaian ketika menyambut orang kenamaan, perkahwinan & hari perayaan.

vi- Pantang larang

• Memberi pengeras kepada tok Bomoh persembahan.
• Tidak boleh melihat kain berwarna merah.
• Tidak dibenarkan terlihat mahupun melihat kaca/serpihan kaca.
• Tidak boleh diacah semasa dalam tarian.

Pada pendapat saya, kedua-dua kumpulan telah menunjukkan hasil pembentangan yang baik & mudah untuk difahami. Selain itu, bahan-bahan yang telah mereka peroleh itu dapat menambahkan pengalaman serta ilmu berkaitan dengan tajuk berkenaan. Saya ingin mengucapkan syabas & tahniah di atas pembentangan yang cukup baik dari kedua-dua buah kumpulan.

Sekian, terima kasih.